Vía Palazio.org:
Infoevento "Web 2.0 a tu alcance", organizado por el Observatorio de la innovación en la formación Scopeo, y organizado en la Facultad de Educación y Trabajo Social de la Universidad de Valladolid. Por la mañana tuvimos dos conferencias y por la tarde dos talleres para acercar competencias y habilidades de la Web 2.0 a profesores y estudiantes. En Flickr se pueden ver las fotos del evento y el pase de fotos. El vídeo-remix de recuerdo es el siguiente. Duración: 03:30.
Sunday, March 20, 2011
Saturday, December 18, 2010
Telebista publikoen hipokrisiaz
Orain dela gutxi Web TV izeneko mintegia antolatu du EHUko irakasle talde batek ikusentzunezkoen egungo egoeraz eta geroaz gogoeta egiteko. Espainiako telebista publiko batzuetako arduradunek aukera izan dute mintegian beren proiektuak erakusteko eta gogoeta egiteko, baita unibertsitate irakasle zenbaitek ere. Nahiz eta ekoizle txikien ordezkaririk ez nuen ikusi eta hori tamalgarria izan, oro har interesgarria izan zen bertan esan zena, batez ere Lurreko Telebista Digitalaz eta LTDrako egiten diren edukiei buruz. Interneteko IPTBz eta P2P telebistari buruz, aldiz, oso gutxi hitz egin zen. Guztion diruaz kudeatzen diren telebista publikoek ekoizten dituzten edukien lizentzia moten gainean ere hitz bat ere ez, gabezia nabarmena izanik. Azken honen inguruan nik aukerarik ez nuen eduki horixe galdetzeko, hau da, nola antolatuko duten hemendik aurrera EITBn lizentzien kontua. Orain arte, hedabideak aro analogikoan copyrightarekin bizi izan dira eroso eta inolako gogoeta egin gabe. Baina, Interneteko Web 2.0 iraultzarekin premiazkoa bilakatu da galdera horri erantzutea. Domeinu Publikotik Copyright-eraino, Creative Commons lizentzietatik pasatuz, zergatik ez dute lizentzia libreen aldeko politikarik EITBko arduradunek. Ulergarria al da, EITB kontsideratzea enpresa pribatua bailitzan. Herritarrok ezin al dugu eskubiderik ukan gure diruaz EITBk ekoizten dituen edukiak erabiltzeko eta berrerabiltzeko. Telebista Publikoetako baten ahotik atera zen 'enpresa' hitza bere erakunde publikoa izendatzeko. Lapsusa ote? Zilegi al da hainbeste kobratzea EITBk merkaturatzen dituen produktuetan? Ezin da politika aldatu ekoizkin materialetan prezio baxuak jarriz eta lizentzia berriak finkatuz eduki digitalak guztion esku jarriz? EITBko Gurrutxaga jaunak hitz ederrak aipatu zituen EITBko artxiboa agerian argitaratzeko asmoa dutelako, baina horrek suposatuko duen lizentzia aldaketa ez dugu garbi oraindik, aukerak asko direlako. Lan eratorririk egin ahalko dugu EITBko artxiboko fitxategi digitalekin? Repositorioan utziko dituzten fitxategiak betirako utziko dituzte edo hainbat edukirekin egin bezala, berehala kenduko dituzte ekoizpen propiokoak izanik ere? Deskargatu ahalko dira ala ez? Zalantzak asko dira. Espero dezagun artxiboko edukiak ikusteko edota deskargatzeko pasahitza baliatu behar ez izatea. “Público” egunkariak urraturiko bidetik egingo dute erakunde publikoetan, jakitun egonik “Público” enpresa pribatua dela, eta haiek zerbitzu publikoa eman behar dutela; ala ez dute horrela jokatuko?
Bestalde, TV3ko arduradunak argiro azaldu zuen gizartearen gustuekin batera joango direla gauzak eginez, pionero bezala (TV3ren apostua omen) zein kolono bezala telebista kontserbatzaileek egin ohi duten legez. Segidan, hitz horiei buelta emanez, katalanak argiro azaldu zuenez, herritar gehienek Explorer nabigatzailea erabiltzen badute, haiek hori kontutan hartuko dute, royaltydun edo roayltyrik gabeko codec-a erabiltzea bigarren mailako gauza bailitzan. Erantzunak zer pentsa eman zidan. Erakunde Publikoetako arduradunek ez badiote inportantziarik ematen erabaki horri, zergatik esaten dute behin eta berriz estandarren eta Software Librearen alde daudela. Bide okerra, nik uste. Pionero batek, behintzat, ez zukeen hori egingo.
Hori dela-eta, nik galdera zehatza egin nien eta ez zidaten erantzun. Interneteko ikusentzunezkoen aro berrian, hasiko ote dira estandarrak sustatzen ala ez? Zehatz galdetu nien zer codec erabiliko duten Web-eko bideo proiektu berrietan... erantzun zidan bakarra RTVEko Hedabide Interaktiboetako zuzendaria izan zen: H-264 codeca. Erantzun nion hautu hori royaltien aldeko apostua zela eta beste bi codec libre daudela itxaroten HTML 5 espezifikazioan sartzeko. Hortaz, zuzendari edo arduradun batek libreak diren estandarren alde egiten duela esan dezake, baina gero praktikan royaltipeko sistemak, aplikazioak eta codecak onartzen baditu, akabo. Gainera, EITBko arduradunak nahastu egin zituen codec-en afera (hautuarena), Kode Irekiko bideo-egiletza programekin, soberan baitzegoen esatea Libreak diren programen artean ez dagoela gauza onik. Lerro honetatik galdetu gura diot EITBko arduradunari Lightworks, Cinelerra edo Film Gimp programak horren txarrak badira zergatik erabiltzen dituzten “Centurion” bezalako filmak egiteko, edo zergatik hautatzen duen Kode Irekia Dreamworks enpresak edota zergatik erabiltzen diren zinemagintza enpresetan Linux farm-ak eta clusterrak Hollywoodeko pelikularik arrakastatsuenak egiteko. Oraindik ez al daki zein den teknologia aurreratuena zerbitzarietan eta desktopetan nahiz eta makina birtualak erabili? Enpresa publiko edo pribatu batek Final Cut edo Pinnacle programa itxiak erabiltzen dituenez gero, libreak diren programak txarrak direla esatea zilegi ote da? Zergatik ordaindu behar ditu EITBk horrelako kasuetan royaltyak? Horri hipokresia deitzen zaio, baldin eta gero pertsona horrek Software Librearen alde dagoela esaten badu. Eta Wikileaks-ekin gertatu bezala, pentsa dezaket arduradun askok oraindik ez dakitela zer dagoen jokoan Sarean. Hobe lukete begiratzea Extremaduran, Andaluzian edo Aragoin estandarren aldeko urratsa zergatik egin duten, Hitzak alferrekoak baitira gero praxia kontrakoa baldin bada. Diru publikoa erabiliz Adobe eta Microsoft enpresei ordaindu nahi badiete krisi garaian, norbait egon beharko da mundu honetan gogorarazteko arduradun hauei Kode Irekian royaltyrik ez dela ordaintzen eta bideo eta filme onak egiten direla teknologia libre eta neutroa erabiliz. Hipokresia soberan dago.
Monday, February 22, 2010
Nafarrak nabetako herritarrak ote?
Nafarroa euskaldunen estatua izan da hainbat mendez, euskaldunen lurraldearen izena eta jentilizioa ere izan da, bai Mendebaldeko Nafarroako lurraldeetan bizi izan diren herritarrentzat, bai eta Goi Nafarroan eta Ipar Nafarroan bizi izan direnentzat ere. Nafar Estatua handia izan da eta oraindik kontserbatzen du errege leinu berezkoa Blas de Beaumont erregeordearen bitartez.
Nahiz eta azken 500 urte honetan populazio kopuruak asko aldatu diren Mendebaldeko nafarren nagusitasuna agerian utziz (Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan), oraindik badago jenderik Nafarroa estatutzat duena herrialde eta eskualde guztietan. Pentsa dezagun, Goi Nafarroa konkistatutakoan, 1530. urtean, 322.000 herritar nafar bizi zirela egungo Hego Euskal Herrian eta populazio horren ia erdia (150.000) Goi Nafarroako herritar ziren(1). Zentralitatea, alta, amaitzen ari zen Gaztela eta Aragoiko konkistatzaileen sarraskien ondorioz, eta estatu nafarrak Pirinioetarik harantzago joan behar izan zuen abaroa bilatu nahian. Eta hori iragana izanik, egun nafarzaletasuna birpizten ari den honetan hainbat herritar irrikitan daude Nafarroaren inguruko testu eta ikerlanak kontsumitzeko (Nabarralde, Navarrate, Azpilikueta kultur elkarteak, kasurako).
Estatu nafarra ezagutu arren, hainbat herritarrek ez dakite nondik datorren Nabarra-Nafarroa-Navarra toponimo eta nazio izena. Hori dela-eta, artikulu hau idaztea deliberatu dut dauden hiru hipotesiak azalduz.
Nabarra toponimo eta herri izenaren inguruan idazle ospetsuek idatzi dute. Euskaldunen herriaren deitura horren etimologia eta misterioa argitzea lan ederra baitzen eta bada izan oraindik, orain mende batzuetara arte eskualdunen estuaren izena izan baita. Horrez gain, XXI. mendean, aurreko mendeko Ortueta eta Campionen nafarzaletasunaren pizkundeaz batera, berriz ere itzultzen gara Nafar eta Nafarroa hitzen etimologiaren gaira.
José María Jimeno Jurío ikerlari goinafarrak dio gaztelaniaz (2), navarro toponimoa 800. urtearen inguruan agertzen dela lehenengoz frankoen literatur iturrietan Carlomagno-ren balentria goraipatuz (778), Iruñea oppidum Nauarrorum bezala kontsideratuz latinez. Kodize Kalixtinoak (liber V, VII. atala) dio nafarrak eta baskoak berdin-berdinak direla eta hizkuntza bera darabiltela, erabat barbaro eta arrotza dena. Hortaz, bistan da nafarrak eta baskoak berdinak zirela, enda berekoak eta euskara zutela hizkuntza.
Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegian, 1636an Etcheberri Ziburukoak idatzitako liburu bateko adibideetan oinarriturik, nafar izenlaguna ageri da, baita nafartar berba ere Nafarroakoa adiera emateko. Nafartar jentilizioa Ipar Nafarroako lurraldeetan erabiltzen da, Nafarroa penintsularrean, ostera, nafar eta napar usuago entzuten dira.
Plácido Múgica Berrondo apez urnietarraren hiztegiak navarro sarreran napar, nafar edo napartar hitzak dakartza. Hiztegi berean, eta Nabarra/Nafarroa hitzaren etimologia ulertzeko gure intereseko hitz bi ageri dira: nabar eta naba. Naba sarrerak honako informazioa dakar gaztelaniaz: planicie, llanura próxima a los montes (adiera komun eta zabaldua); vertiente (zuberoeraz); barranco, hondonada, quiebra (zuberoeraz). Bestalde, nabar euskarazko hitzak 11 adiera ditu euskararen dialektoetan, pardo izanik adiera hedatuena. Gogoeta egindakoan, nabar hitza nahiko berezkoa delako ondorioa atera dezakegu, hots, euskaran berba komun eta aski zaharra. Baten batek pentsa dezake lautada hitza erabiltzen dela naba hitzarekin adierazten dena esan nahi izateko, baina horrek ez du kentzen hitzaren karga semantikoa. Nabar adjektiboa ere egokia izan daiteke zenbait pertsona edo gizatalde izendatzeko, bistan denez. Gainera, nabar hitza aspaldidanikoa da, hedatua eta aberatsa adierari dagokionez. Gauzak horrela, ondorioa erraz askoan atera dezakegu: nabar, napar edo nafarrak lautadetako herritarren izena izan daiteke; eta hori horrela izan ezean, nafarrak aspektu edo kolore horretako herritarren izena da. Beltza eta Baltza ere erabilia izan da euskal deituretan jendearen aspektua edo tankera izendatzeko, Gorria deiturarekin gertatu den bezala. Hortaz, nabar jentilizio bihurtzea giza talde bat izendatzeko ez litzateke harrigarria izango. Dena den, posibleago ikusten dut lehen hipotesia (nabetako herritarrena), horrela erakutsi ahal delako euskaldunen izendatzeko bi modu logikoak, non bizi diren kontutan harturik: nafarrak eta baskoak, agian lautadakoak eta baso ingurukoak bailiran. Behitiarrak eta goitiarrak, nolabait errateko.
Honaino, bi hipotesi ikusi ditugu eta hirugarrena falta zaigu. Hirugarren hori Manuel de Lecuona apezak azaldu zuen Nafarroako Errioxako aldizkari batean eta geroago “Etimología de la voz Navarra” izenburupeko artikuluan. Lecuona ikerlariak judeo-arabierazko nahar (erreka, ibaialdea) hitzetik datorrela aipatzen du. Hipotesia abiarazteko Nafarroako lehen erregeen dokumentuetako esaldi batzuk aipatzen ditu apez oihartzundarrak, errege haiek “Nafarroan eta mendietan agintzen” utzi zutelako idatzirik. Nafarroa eta mendialdea banaturik agertzen dira eta horrek zer pentsa eman zion Lecuonari. Nahar hitz semitikotik nafar eta navar datozela esaten du, Nafarroa eta nafar romantzera pasatzen dira nabar edo napar forma ertainen bitartez. Baina horretan, nik zalantza bat ikusten dut, nabar eta napar formak navar frikatiboaren ordainak izan beharrean, alderantziz ere gerta zitekeelako. Nauarrorum formak duen u hori, bistan denez, v letraren ordaina da, baina hemen kontua honakoa da: f letra maiztasun txikikoa da euskal hiztegian eta zalantza gertatu ahal da datatzeko momentuan, nahiz eta antzinako denboretan agian b eta v soinuak bereiz zitezkeen Nafarroa Beherean kontserbatu den bezala. Batzuek esango dute antzinako euskaran sekula ez zirela bereiztuko bi soinu horiek, baina hipotesiak nolanahikoak izan daitezke eta zalantza plazaratzea ongarria izan ahal da.
Bistan da naba hitzaren adiera, hau da, lautada, izan daitekeela nabar, navar edo nafar hitzaren etimologia. Hortaz, nabar edo naparrak lautadetako bizilagunak izendatzeko erabili zuten gure arbasoek -(t)ar atzizkia baliatuz. Hipotesi hori sinpleegitzat jo zuen Manuel de Lecuona Oihartzungo ikerlariak eta hipotesi bitxia argitaratu zuen nahar hitz semitikotik zetorrela esanez. Bakoitzak pentsa dezakeela logikoen edo posibleen iruditzen zaiona.
Eta Nafarroa hitzak duen -oa bukaera nondik dator? Horra hor galdera, baten batek bere buruari egin diona. Nabarra ala Nafarroa esan behar ote den ez dute argi batzuek. Nik hemen azaltzen dudan hipotesian Nafarroa berbaren alde egiten dut eta -oa bukaera euskarazko atzizki zaharra dela adieraziko dut.
Hainbat dira euskal deiturak -oa (-ua) bukaera dutenak, -ona forma zaharretik etor daitekeena. Hala nola, Mutiloa, Andrinua, Larrinoa, Larrona, Aranoa, Lekuona, Agirreoa, Laboa... Jaime de Querexetak dioen bezala (3), -oa eta -ona bukaera horiek lekutasuna adierazten dute. Egia esan, euskarak atzizki asko du lekutasuna adierazteko, eta batzuk forma bakarretik datoz; hala, -tza, -tzaga, -aga atzikizki beretik datoz aldakiak izanik eta landareekin usu erabiltzen direnak (artatza, gorostitzaga, gorostiaga, elortza...); horren parekoak dira -eta, -dui eta -di (amezketa, amezti, elordui...). Nafarroa hitzaren kasuan, bistakoa da -oa bukaera nondik etor daitekeen eta zergatik dagoen ondo formatua, antzinako euskal erara. Hipotesia den honi ez diot inoiz teoria deituko, batzuek hipotesiekin egin duten bezala, baina posibleena bezala ikusten dut nik. Bakoitzak atera dezala ondorioa eta guztionean bego nafarzaletasuna.
Oharrak
1- PAL idazle taldea. “Euskalherria, hombres, tierras, cultura”, Bilbao, Mensajero, 1981, 41 or.
2- Jimeno Jurío, José M. “Navarra. Historia del euskera”, Tafalla, Txalaparta, 1997.
3- Querexeta, Jaime de. "Diccionario Onomástico y Heráldico Vasco". Bilbao, Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vasca, 1970.
Artikulu hau Creative Commons 3.0 (by-shlk, egilearen izenaren aipamena eta lizentzia bera mantentzea eratorritako lanean) lizentziaduna da.
Jakobe Palazioberri
Getxo [Mendebaldeko Nafarroa]
Nahiz eta azken 500 urte honetan populazio kopuruak asko aldatu diren Mendebaldeko nafarren nagusitasuna agerian utziz (Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan), oraindik badago jenderik Nafarroa estatutzat duena herrialde eta eskualde guztietan. Pentsa dezagun, Goi Nafarroa konkistatutakoan, 1530. urtean, 322.000 herritar nafar bizi zirela egungo Hego Euskal Herrian eta populazio horren ia erdia (150.000) Goi Nafarroako herritar ziren(1). Zentralitatea, alta, amaitzen ari zen Gaztela eta Aragoiko konkistatzaileen sarraskien ondorioz, eta estatu nafarrak Pirinioetarik harantzago joan behar izan zuen abaroa bilatu nahian. Eta hori iragana izanik, egun nafarzaletasuna birpizten ari den honetan hainbat herritar irrikitan daude Nafarroaren inguruko testu eta ikerlanak kontsumitzeko (Nabarralde, Navarrate, Azpilikueta kultur elkarteak, kasurako).
Estatu nafarra ezagutu arren, hainbat herritarrek ez dakite nondik datorren Nabarra-Nafarroa-Navarra toponimo eta nazio izena. Hori dela-eta, artikulu hau idaztea deliberatu dut dauden hiru hipotesiak azalduz.
Nabarra toponimo eta herri izenaren inguruan idazle ospetsuek idatzi dute. Euskaldunen herriaren deitura horren etimologia eta misterioa argitzea lan ederra baitzen eta bada izan oraindik, orain mende batzuetara arte eskualdunen estuaren izena izan baita. Horrez gain, XXI. mendean, aurreko mendeko Ortueta eta Campionen nafarzaletasunaren pizkundeaz batera, berriz ere itzultzen gara Nafar eta Nafarroa hitzen etimologiaren gaira.
José María Jimeno Jurío ikerlari goinafarrak dio gaztelaniaz (2), navarro toponimoa 800. urtearen inguruan agertzen dela lehenengoz frankoen literatur iturrietan Carlomagno-ren balentria goraipatuz (778), Iruñea oppidum Nauarrorum bezala kontsideratuz latinez. Kodize Kalixtinoak (liber V, VII. atala) dio nafarrak eta baskoak berdin-berdinak direla eta hizkuntza bera darabiltela, erabat barbaro eta arrotza dena. Hortaz, bistan da nafarrak eta baskoak berdinak zirela, enda berekoak eta euskara zutela hizkuntza.
Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegian, 1636an Etcheberri Ziburukoak idatzitako liburu bateko adibideetan oinarriturik, nafar izenlaguna ageri da, baita nafartar berba ere Nafarroakoa adiera emateko. Nafartar jentilizioa Ipar Nafarroako lurraldeetan erabiltzen da, Nafarroa penintsularrean, ostera, nafar eta napar usuago entzuten dira.
Plácido Múgica Berrondo apez urnietarraren hiztegiak navarro sarreran napar, nafar edo napartar hitzak dakartza. Hiztegi berean, eta Nabarra/Nafarroa hitzaren etimologia ulertzeko gure intereseko hitz bi ageri dira: nabar eta naba. Naba sarrerak honako informazioa dakar gaztelaniaz: planicie, llanura próxima a los montes (adiera komun eta zabaldua); vertiente (zuberoeraz); barranco, hondonada, quiebra (zuberoeraz). Bestalde, nabar euskarazko hitzak 11 adiera ditu euskararen dialektoetan, pardo izanik adiera hedatuena. Gogoeta egindakoan, nabar hitza nahiko berezkoa delako ondorioa atera dezakegu, hots, euskaran berba komun eta aski zaharra. Baten batek pentsa dezake lautada hitza erabiltzen dela naba hitzarekin adierazten dena esan nahi izateko, baina horrek ez du kentzen hitzaren karga semantikoa. Nabar adjektiboa ere egokia izan daiteke zenbait pertsona edo gizatalde izendatzeko, bistan denez. Gainera, nabar hitza aspaldidanikoa da, hedatua eta aberatsa adierari dagokionez. Gauzak horrela, ondorioa erraz askoan atera dezakegu: nabar, napar edo nafarrak lautadetako herritarren izena izan daiteke; eta hori horrela izan ezean, nafarrak aspektu edo kolore horretako herritarren izena da. Beltza eta Baltza ere erabilia izan da euskal deituretan jendearen aspektua edo tankera izendatzeko, Gorria deiturarekin gertatu den bezala. Hortaz, nabar jentilizio bihurtzea giza talde bat izendatzeko ez litzateke harrigarria izango. Dena den, posibleago ikusten dut lehen hipotesia (nabetako herritarrena), horrela erakutsi ahal delako euskaldunen izendatzeko bi modu logikoak, non bizi diren kontutan harturik: nafarrak eta baskoak, agian lautadakoak eta baso ingurukoak bailiran. Behitiarrak eta goitiarrak, nolabait errateko.
Honaino, bi hipotesi ikusi ditugu eta hirugarrena falta zaigu. Hirugarren hori Manuel de Lecuona apezak azaldu zuen Nafarroako Errioxako aldizkari batean eta geroago “Etimología de la voz Navarra” izenburupeko artikuluan. Lecuona ikerlariak judeo-arabierazko nahar (erreka, ibaialdea) hitzetik datorrela aipatzen du. Hipotesia abiarazteko Nafarroako lehen erregeen dokumentuetako esaldi batzuk aipatzen ditu apez oihartzundarrak, errege haiek “Nafarroan eta mendietan agintzen” utzi zutelako idatzirik. Nafarroa eta mendialdea banaturik agertzen dira eta horrek zer pentsa eman zion Lecuonari. Nahar hitz semitikotik nafar eta navar datozela esaten du, Nafarroa eta nafar romantzera pasatzen dira nabar edo napar forma ertainen bitartez. Baina horretan, nik zalantza bat ikusten dut, nabar eta napar formak navar frikatiboaren ordainak izan beharrean, alderantziz ere gerta zitekeelako. Nauarrorum formak duen u hori, bistan denez, v letraren ordaina da, baina hemen kontua honakoa da: f letra maiztasun txikikoa da euskal hiztegian eta zalantza gertatu ahal da datatzeko momentuan, nahiz eta antzinako denboretan agian b eta v soinuak bereiz zitezkeen Nafarroa Beherean kontserbatu den bezala. Batzuek esango dute antzinako euskaran sekula ez zirela bereiztuko bi soinu horiek, baina hipotesiak nolanahikoak izan daitezke eta zalantza plazaratzea ongarria izan ahal da.
Bistan da naba hitzaren adiera, hau da, lautada, izan daitekeela nabar, navar edo nafar hitzaren etimologia. Hortaz, nabar edo naparrak lautadetako bizilagunak izendatzeko erabili zuten gure arbasoek -(t)ar atzizkia baliatuz. Hipotesi hori sinpleegitzat jo zuen Manuel de Lecuona Oihartzungo ikerlariak eta hipotesi bitxia argitaratu zuen nahar hitz semitikotik zetorrela esanez. Bakoitzak pentsa dezakeela logikoen edo posibleen iruditzen zaiona.
Eta Nafarroa hitzak duen -oa bukaera nondik dator? Horra hor galdera, baten batek bere buruari egin diona. Nabarra ala Nafarroa esan behar ote den ez dute argi batzuek. Nik hemen azaltzen dudan hipotesian Nafarroa berbaren alde egiten dut eta -oa bukaera euskarazko atzizki zaharra dela adieraziko dut.
Hainbat dira euskal deiturak -oa (-ua) bukaera dutenak, -ona forma zaharretik etor daitekeena. Hala nola, Mutiloa, Andrinua, Larrinoa, Larrona, Aranoa, Lekuona, Agirreoa, Laboa... Jaime de Querexetak dioen bezala (3), -oa eta -ona bukaera horiek lekutasuna adierazten dute. Egia esan, euskarak atzizki asko du lekutasuna adierazteko, eta batzuk forma bakarretik datoz; hala, -tza, -tzaga, -aga atzikizki beretik datoz aldakiak izanik eta landareekin usu erabiltzen direnak (artatza, gorostitzaga, gorostiaga, elortza...); horren parekoak dira -eta, -dui eta -di (amezketa, amezti, elordui...). Nafarroa hitzaren kasuan, bistakoa da -oa bukaera nondik etor daitekeen eta zergatik dagoen ondo formatua, antzinako euskal erara. Hipotesia den honi ez diot inoiz teoria deituko, batzuek hipotesiekin egin duten bezala, baina posibleena bezala ikusten dut nik. Bakoitzak atera dezala ondorioa eta guztionean bego nafarzaletasuna.
Oharrak
1- PAL idazle taldea. “Euskalherria, hombres, tierras, cultura”, Bilbao, Mensajero, 1981, 41 or.
2- Jimeno Jurío, José M. “Navarra. Historia del euskera”, Tafalla, Txalaparta, 1997.
3- Querexeta, Jaime de. "Diccionario Onomástico y Heráldico Vasco". Bilbao, Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vasca, 1970.
Artikulu hau Creative Commons 3.0 (by-shlk, egilearen izenaren aipamena eta lizentzia bera mantentzea eratorritako lanean) lizentziaduna da.
Jakobe Palazioberri
Getxo [Mendebaldeko Nafarroa]
Thursday, June 22, 2006
Zertarako sortu dudan Ikasbitakora
Subscribe to:
Posts (Atom)